Japon yemeklerine merak salan yada hayran olan herkes bilmelidir ki Japon mutfağının çok büyük kısmı, özgün ve ülkemizde bilinmeyen yemeklerden oluşmaktadır. Hepimiz sushi, ramen gibi evrenselleşmiş Japon yiyeceklerinin isimlerini bilsek de, esasında Japon sokak yemekleri yada Japonya yemek kültürü hakkında çok az şey biliyoruz.
Başta Japon yemek isimleri nelerdir? Japonya meşhur yemeklerin isimleri neler? gibi soruları kendinize sorduğunuz zaman birçok Japon yemeği ismine ulaşmaktasınız; ancak bu yemek isimleri sizlere Japon yemek kültürü yada Japon mutfağı hakkında detaylı bir bilgi birikimi sağlamıyor. Durum böyle olunca Japon yemekleri hakkında akıllara;
Japonlar ne yer, Japonlar ne yiyorlar? gibi sorular takılıyor. İsterseniz gelin Meşhur Japon yiyeceklerini, mutfağını incelediğimiz yazımıza başlayalım, Japon mutfağını neler oluşturuyor, Japonların en çok yediği yemekler hangileri, hep birlikte görelim.
Meşhur Japon Yemekleri
Japonya diyince adının özdeşleştiği Japon mutfağına ait en gözde yemeklerin yer aldığı kısımdır. Burada yer alan yiyecekler Japonya sokak yemeklerinden tutun da Japon çorbalarına, Japon çorbalarından tutun da Yapon yiyeceklerine kadar birçok konuda dünyaca bilinen yemekleri içiren kısımdır. Gelin bu Japon yemekleri hangileriymiş birlikte bakalım.
bknz: Japonların Uzun Yaşam Sırları ve Ikigai – 100 Yaş Bile Az [2021]
Tempura
Ekmek kırıntıları gibi malzemelere batırılan deniz mahsullerinin, sebzelerin yada mantarların. Tavada kızgın yağın içersinde kızartılması ile yapılan yemeğin adıdır. Japonlar ne yerler şeklinde soruların yanıtını arıyorsanız onlardan birinin tempura olduğuna emin olabilirsiniz.
Yakitori
Tavuğun bazı özel bölgelerinin şişe(çöp) takılarak ızgara şeklinde pişirilmesiyle yapılan bir yemektir. Yer yer tavuk parçalarının arasına sebze de eklenebilir. Kendine özel bir sosu vardır, ağır bir sos değildir ve Japon mutfağındaki yiyecekler arasından Türk mutfağına en yakın Japon yiyeceklerindendir. Japon kebabı da denebilir.
Ramen
İçersinde genellikle; et suyu, kurutulmuş deniz yosunu ve yeşil soğan ve haşlanmış olan bir erişte çorbasıdır. Esasında Türkiye’yenilen noodlelerin aksine Japonya’da noodleların tüketilme şekli bu şekildedir. Atıştırmalıktan ziyade besleyiciliği yüksek olduğu için ana öğün olarak tüketilmektedir. Chopstick ve özel bir kaşık ile servis ediliyor çünkü yiyeceklerden ziyade suyunda da oldukça fazla besleyicilik var. Ramenin birçok Japon şehrinde belki 100’lerce farklı şekilde yapıldığını da söylemeden geçmeyelim.
Japon mutfağı ev/sokakta yapımının zorluğunun değişmemesi sebebiyle Japon sokak yemeklerinin oldukça büyük bir bölümünü hem Japon ev yemeği hem de Japon yemeği olarak değerlendirmek yanlış olmaz diye düşünüyorum, zirâ ramen de oldukça meşhur bir Japon ev yemeği ve Japon sokak lezzeti olarak değerlendirilir.
Ramen esasında bir çorba çeşididir. Japon çorbaları içersinde belki de en meşhur Japon çorbasıdır.
Soba
Kara buydağ ve buğday unundan yapılan özel çeşit bir noodledir. Japonların oldukça sık yediğini görebilirsiniz. Bizim yediğimiz spagetti makarnalar gibi ince ve uzundur, üzerine çok bir şey konmaz ve genelde içersinde su olmaz. Yanında Soya sosu ve wasabiyi oldukça sık görebilirsiniz. Japon yemekleri arasında en çok tüketilen, en popüler yiyeceklerdendir. Japon çorbaları arasında ramenle, udon ve miso çorbası ile birlikte belki de en meşhur Japon çorbasıdır.
Udon
Udon, sobaya oldukça benzer şekilde servis edilir. Buğday unu kullanılarak üretilir. Sobadan farklı olarak kullanılan noodle daha kalındır ve daha açık renktir. Japon çorbası desek yalnış olmaz, udonun diğer Japon çorbalarından en büyük ayırt edici özelliği eriştesinin oldukça kalın olmasıdır.
Miso Çorbası
Hemen hemen her öğün tüketilen bir atıştırmalıktır, yemekten ziyade yemeklerin yanında tüketilmektedir. Ezilmiş soya fasulyesi macununun sıcak suda karıştırılması ile hazırlanır. İçersine sık sık yeşil soğan da konur. Miso çorbası Japon çorbaları içersinde en çok tüketilen hemen hemen her yerde bulabileceğiniz bir Japon çorbasıdır.
Bu yazımızda sık sık göreceğiniz bir unsur olan yeşil soğan Japonya’da hemen hemen her yemeğe koyulan bir yiyecektir. Japon mutfağını anlamak demek bu tarz sebzelerin nasıl tüketilmesi gerektiğini de anlamak demektir.
Onigiri
Bizim ülkemizde lapa pilav(yağsız ve tavuk suyu koyulmayan genellikle sporcuların karbonhidrat ihtiyacını gidermek için yediği kalorisi düşük karbonhidrat kaynağı) olarak adlandırılan pilav türünün içersine ton balığı, sebzeler yada et ürünleriyle doldurulması ve üçgen şekli verildikten sonra yosuna sarılmasıyla yapılan bir yiyecektir.
Japon yemek kültürünü takip ederseniz birçok çeşit onigiri olduğunu ve bu onigirilerin 100 Japon YENİ = yani Japonların 1 lirası ile marketlerden birkaç tane alınıp içeceklerle bir öğün olarak tüketildiğini görebilirsiniz. Böylesine besleyici, sağlıklı besinlerin marketlerde 100 Japon YEN’ine alınıp yenilmesi büyük bir nimet.
Gohan (Pirinç Pilavı)
Ülkemizde lapa pilav olarak adlandırılan yağsız, tuzsuz ve hiçbir aroma katılmadan yapılan bir pilav çeşididir. Karbonhidrat bakımından oldukça zengindir, karbonhidratının kalitesinin de oldukça yüksek olması onu oldukça sağlıklı bir besin haline getiriyor. Japonlar biz Türklerin aksine Gohanları yemeklerin yanında ekmek niyetine tüketirler. Yani olası bir Japon yemeği yediğinizde yanında bolca gohan getirmeleri durumunda şaşırmayın.
Japonlar gohan yemeye o denli alışmıştır ki hemen hemen her evde, her pansiyonda pilav yapma makinesi bulunmaktadır. 5 dakikada servise hazır hâle gelmektedir.
Ayrıca yan öğün yerine ana öğün olarak da tüketilebilir. Bu durumda ocaktan çıkar çıkmaz üzerine çiğ yumurta kırılır, soya sosu, biraz deniz yosunu ve isteğe bağlı olarak birkaç sosla karıştırılır. Yumurta haşlanmış ve sıcağı üzerinde olan pilavın içersinde pişer ve oldukça lezzetli bir hale gelir.
Gyoza
Her ne kadar Çin kültürüne ait bir yiyecek olsa da Japonlar da oldukça fazla özümsemişlerdir. Japon sokak yemekleri yada Japon mutfağında bize en yakın yiyeceklerden birisidir. Tıpkı bizim içli mantımız gibi kıyma, sebze, et ve sarımsak ile doldurulan büyük mantı parçalarının ızgarada pişmesiyle oluşmaktadır.
Yiyenlerin, özellikle de yiyen Türklerin lezzetini ne denli sevdiğini rahatlıkla görebilirsiniz.
Japonlar ne yerler, yada Japon sokak yemekleri nelerdir diye soracak olursanız hiç şüphesiz en çok tercih edilen yemeklerdendir.
bknz: Okinawa/Japonya: Yeryüzünde En Çok Yaşayan İnsanlar
Kobe Bifteği
Dünyanın en pahalı etlerinden biridir. Sadece Japonya’da üretilebilmektedir. Dananın belirli gölgelerinden üretilmektedir. 1943 yılında marka olarak tescillenmiştir. Kobe şehrinde özel olarak üretilen bu eti de öyle her restoranta satmamaktadırlar. Sadece uzun yıllar boyu markalaşmış ve değerli restorantlara satmaktadırlar. Yani kısacası Japonya dışında kobe eti yemeniz oldukça zor..
Sashimi
Oldukça taze bir balığın, temizlenme işleminin ardından oldukça ince dilimler halinde dilimlenmesi, soya sosu ve wasabi eşliğinde çiğ olarak yenilmesiyle oluşan bir yemektir. Japonya aslında tam bir ada ülkesi olduğu için ton balığı gibi özel balıklar oldukça tazedir. Hatta o kadar tazedir ki pişirmeye bile ihtiyaç duyulmadan tüketilmektedir.
Bizim ülkemizin insanlarının en büyük yanılgısı. Japonya’daki çiğ balık ve lapa pilav kültürünü anlayamamasıdır. Japonların pirinçleri ve balıkları A++ kalitedir bu nedenle sizin Türkiyeden alınan imkanlarla evde yaptığınız yemek esasında Japonya’da direkt olarak üretilen taze malzemelerle yapılan yemeklerden hayli uzak kalmaktadır.
Sushi
Sushi, tam anlamıyla Japon kültürünün, mutfağının vazgeçilmez bir yemeği haline gelmiştir. Artık tadına hiç bakmayan insanlar dahi ne olduğunu ve Japonlara ait olduğunu bilmektedir. Sushinin de listemizdeki diğer yemekler gibi birçok türü bulunmaktadır. Esas özelliği dışından ince bir katman olan çiğ balıkla sarılması değil sushi sirkesi ile hazırlanan pilavıdır. Izgara karidesli, çiğ balıklı ve yosunlu gibi birçok türü vardır.
Sushi konusunda, Türkiyede yada dünyanın herhangi bir yerinde sushi yiyen Japonların yedikleri sushiyi sevmediği görülmektedir. Doğrudan okyanus kenarında yakalanan taze deniz ürünleriyle yapılan ve esasında en kaliteli yetişme kültürü asya olan asya pirinçleriyle yapıldığı için Japonya’da yenilen sushi ile başka yerde yenilen sushinin tadları mukayese dahi edilmemektedir.
Tofu
Haşlanmış soya fasulyesinden elde edilen ve asit ya da tuzlu bileşiklerle kestirilerek elde edilen soya peynirine Tofu adı verilir. Oldukça sağlıklı ve yüksek protein kaynağıdır. Veganlara hitap eden de bir üründür. Japon mutfağında çoğu yerde kullanılmaktadır. Japon kahvaltılarında yada Japon sokak yemeklerinin yanlarında da servis edilmektedir.
Daha Az Bilinen Japon Yemekleri
Japonlar ne yerler diye kendinize soruyorsanız, artık herkesin bildiği yemekleri görmekten sıkıldıysanız. Sizler için birkaç tane diğerleri kadar çok bilinmese de Japon yemek kültüründe oldukça yer tutan birkaç Japon lezzetini paylaşıyorum.
Sukiyaki
Kendi ısıtıcı ve özel tabağıyla masaya gelmektedir. Tabak ısıtıcının üzerindedir ve içersinde su vardır. Çok ince dilimlenmiş sığır eti, tofu (soyadan yapılan Japonlara has bir yiyecek), şiitake mantarları, yeşil soğan, sebzeler servis edilir. Malzemeleri kaynayan su dolu tabağın içersine atıp pişmesiyle birlikte, servis edilen çırpılmış çiğ yumurtaya batırıp yersiniz. Japon yemeklerinin ve Japon mutfağının oldukça eğlenceli, farklı ve lezzetli olduğunun kanıtlarından birisidir.
Listemizi takip ettiğinizde göreceksiniz ki Japonlar kaynar yiyecekleri çiğ yumurtaya batırıp/karıştırıp bolca tüketmektedir.
Domburi
İçersinde tempura, dana eti, yumurta, tavuk ve sebze gibi yiyecekleri bulunduran bu yiyeceklerin karışımıyla oldukça besleyici hâle gelen bir tabaktır. Bakıldığında Japonya yemek kültürünün ne kadar sağlıklı ve besleyici olduğunu rahatlıkla görebilirsiniz.
Kare Raisu
Köri soslu tavuk, havuç patates yemeği desek yanlış olmaz. Yukarıda da belirttiğimiz gibi Gohan (Japon lapa pilavı) ile servis edilip tüketilir. Daha çok Hint yemeklerine benzese de o kadar uzun zamandır Japon mutfaklarında yapılmaktadır ki kare raisu Japonya özdeşleşmiştir.
Nikujaga
Niku et, jaga ise patatesin kısa ismini temsil eder. Kısaca etli patates yemeğidir. Bezelye, fasulye, havuç gibi sebzeler de konularak lezzetlendirilebilir ancak yapımında kullanılan ve tad vermesi için konulan itokonnyaku ismindeki tatlı patates bizim ülkemizde bulunmamaktadır.
bknz: Kore de Yaşamak İsteyenlerin En Çok Sorduğu Sorular [2021]
Okonomiyaki
Japonlara özel pizza desek yanlış olmaz. Genellikle restorantlarda hamur ve malzemeler ayrı olarak sunulur, siz hamurun üzerie zevkince serpiştirdikten sonra masada yer alan ocağın üzerinde hazırlayıp yersiniz. Evlerde de oldukça sık yapılmaktadır. Kansai bölgesi başta olmak üzere birçok bölgede meşhurdur ve Japon yemeklerinin mihenk taşlarından biridir.
Yapımında oldukça sağlıklı sebzelerin kullanılması da Japonya yemeklerinin ne denli sağlıklı olduğunu bizlere birkez daha göstermektedir.
